Η Ελλάδα προχωρά στην απόσυρση ρωσικής προέλευσης αντιαεροπορικών συστημάτων, μεταξύ των οποίων τα S-300, αντικαθιστώντας τα με νέα ισραηλινής κατασκευής. Παράλληλα, σχεδιάζεται η παραχώρησή τους στην Αρμενία, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής συνεργασίας με τη Γαλλία και άλλους εταίρους.
Η ελληνική κυβέρνηση, σε συνεργασία με την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, στοχεύει στη σταδιακή απομάκρυνση ρωσικών οπλικών συστημάτων από το εθνικό οπλοστάσιο. Το ΓΕΕΘΑ βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις για την παραχώρησή τους στην Αρμενία. Αυτή η στρατηγική αντικατοπτρίζει την πρόθεση της Ελλάδας να εκσυγχρονίσει τα συστήματά της με δυτικής τεχνολογίας όπλα και να περιορίσει την εξάρτηση από προμήθειες που εξαρτώνται από τη Ρωσία, ειδικά μετά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ενίσχυση της Αρμενίας δεν αποτελεί αποκλειστικά ελληνική πρωτοβουλία, αλλά συντονίζεται με τη Γαλλία, η οποία επίσης θα παρέχει στρατιωτικό εξοπλισμό στη χώρα. Η επιλογή της Αρμενίας είναι στρατηγική για την Αθήνα, λόγω των ισχυρών συμμαχικών δεσμών, των κοινών ιστορικών και θρησκευτικών στοιχείων και της ανάγκης για ένα αντίβαρο στην τουρκική επιρροή στην περιοχή. Η Τουρκία στηρίζει ενεργά το Αζερμπαϊτζάν, κάτι που φάνηκε έντονα στις πρόσφατες συγκρούσεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Η Ενίσχυση της Στρατηγικής Συνεργασίας με την Αρμενία
Η στρατηγική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Αρμενίας έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια. Ο αριθμός των Αρμένιων σπουδαστών σε ελληνικές στρατιωτικές σχολές έχει διπλασιαστεί, ενώ αυξήθηκαν και οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πρόσφατη άσκηση "Olympic Cooperation 24", όπου αρμενικά στελέχη εκπαιδεύτηκαν με πραγματικά πυρά σε συνδυασμό με ελληνικά και γαλλικά στρατιωτικά μέσα. Οι ασκήσεις επικεντρώθηκαν στη χρήση drones, που αποδείχθηκαν καθοριστικά στις πρόσφατες συγκρούσεις της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν.
Για την ελληνική πλευρά, η παραχώρηση αυτών των συστημάτων δεν είναι μια κίνηση της τελευταίας στιγμής αλλά μέρος μιας μακροχρόνιας στρατηγικής πολιτικής. Στόχος είναι η ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Αρμενίας, ενώ παράλληλα διασφαλίζεται ότι τα ελληνικά συστήματα αντικαθίστανται από πιο σύγχρονα, πριν αποσυρθούν.
Η Μετάβαση στα Ισραηλινά Συστήματα
Τα ρωσικά συστήματα που αποσύρονται περιλαμβάνουν τους πυραύλους S-300 και τα αντιαεροπορικά συστήματα TOR M-1 και OSA-AK, τα οποία θα αντικατασταθούν από ισραηλινής τεχνολογίας συστήματα όπως το "David’s Sling", το Barak MX και το Spyder. Αυτά τα νέα συστήματα θα αποτελέσουν μέρος του «Σιδηρού Θόλου» που σχεδιάζεται να καλύψει το νησιωτικό σύμπλεγμα του Αιγαίου. Το πρόγραμμα έχει προϋπολογισμό περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2026.
Η αντικατάσταση των ρωσικών συστημάτων είναι στρατηγικής σημασίας, και στα πλαίσια της «απορωσοποίησης» καθώς οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις αντιμετώπιζαν προβλήματα συντήρησης λόγω της έλλειψης ανταλλακτικών, ειδικά μετά τις κυρώσεις της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στη Ρωσία.
Η Σύνδεση με την Κρήτη
Τα ρωσικά συστήματα S-300 είχαν μεταφερθεί στην Κρήτη στα τέλη της δεκαετίας του 1990, έπειτα από έντονες διεθνείς πιέσεις που αποσκοπούσαν στην αποφυγή κρίσης με την Τουρκία. Αρχικά προορίζονταν για την Κύπρο, αλλά η εγκατάστασή τους εκεί προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από την Άγκυρα. Ως συμβιβαστική λύση, τα συστήματα κατέληξαν στην Κρήτη, όπου εντάχθηκαν στο ελληνικό αμυντικό σύστημα, παρέχοντας προστασία στον εναέριο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου για πάνω από δύο δεκαετίες.
Η γεωστρατηγική σημασία της Κρήτης ενισχύθηκε με την ενσωμάτωση των S-300, ωστόσο σύμφωνα με την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, η σημερινή τεχνολογία επιτάσσει την αντικατάστασή τους με πιο σύγχρονα συστήματα, που να ανταποκρίνονται στις σημερινές προκλήσεις.
