Βαθιά κάτω από τους πάγους της Γροιλανδίας κρύβεται ένα ραδιενεργό μυστικό που θα μπορούσε να αποτελέσει έναν μεγάλο πονοκέφαλο για τον Ντόναλντ Τραμπ, σε περίπτωση που – θεωρητικά – εξαγόραζε την περιοχή όπως διατείνεται πως επιδιώκει.
Η όλη ιδέα για μια ραδιενεργή βάση κάτω από τον πάγο της Γροιλανδίας συνδέεται με το πρόγραμμα Camp Century, ένα αμερικανικό στρατιωτικό πρότζεκτ που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Το Camp Century κατασκευάστηκε από τον στρατό των ΗΠΑ το 1959 κάτω από τον πάγο της Γροιλανδίας, και είχε στόχο την ανάπτυξη μιας μυστικής πυρηνικής βάσης.
Η βάση ήταν εξοπλισμένη με πυρηνικό αντιδραστήρα για την παροχή ενέργειας και αποτελούσε μέρος του φιλόδοξου (και μυστικού) σχεδίου Project Iceworm, που θα επέτρεπε την εγκατάσταση πυρηνικών πυραύλων κάτω από τον πάγο. Το σχέδιο τελικά εγκαταλείφθηκε λόγω της αστάθειας των παγετώνων και των τεχνικών δυσκολιών.
Αν και η βάση εγκαταλείφθηκε τη δεκαετία του 1960, υπάρχουν περιβαλλοντικές ανησυχίες σχετικά με τα κατάλοιπα του πυρηνικού αντιδραστήρα και άλλα τοξικά υλικά που ενδέχεται να παραμένουν παγωμένα στον πάγο. Με την κλιματική αλλαγή και το λιώσιμο των παγετώνων, υπάρχει κίνδυνος αυτά τα απόβλητα να απελευθερωθούν στο περιβάλλον στο άμεσο μέλλον.
Σύμφωνα με το POLITICO αν και οι Αμερικανοί αποσυναρμολόγησαν τον αντιδραστήρα και πήραν μαζί τους τον θάλαμο πυρηνικής αντίδρασης όταν έφυγαν το ’67, άφησαν πίσω τους χιλιάδες τόνους απορριμμάτων και συντριμμιών, συμπεριλαμβανομένων ραδιενεργών υπολειμμάτων, που θάφτηκαν για πάντα κάτω από τους πάγους.
Ωστόσο αυτό το “για πάντα”, δεν είναι πλέον δεδομένο λόγω της κλιματικής κρίσης, που τόσο αμφισβητεί ο ίδιος ο Τραμπ.
Αναλυτικότερα, το Camp Century βρίσκεται σε ένα από τα πιο απομακρυσμένα σημεία της Γης, περίπου 1.500 χιλιόμετρα βόρεια του Nuuk, την πρωτεύουσα της Γροιλανδίας, και έχει γίνει εκ νέου αντικείμενο παγκόσμιας ανησυχίας. Μια μελέτη – ορόσημο που δημοσιεύθηκε το 2016 διαπίστωσε ότι τα υπολείμματα της εγκαταλελειμμένης βάσης θα μπορούσαν να εκτεθούν στην επιφάνεια από το λιώσιμο των πάγων προς το τέλος του 21ου αιώνα . “Η μελέτη μας, υπογραμμίζει ότι το Camp Century έχει πλέον απρόβλεπτη πολιτική σημασία υπό το πρίσμα της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής”, έγραφαν τότε οι ερευνητές, όπως αναφέρει το POLITICO.
Η αποκάλυψη προκάλεσε πολιτική θύελλα στη Γροιλανδία. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γροιλανδίας Vittus Qujaukitsoq ζήτησε από τη Δανία να αναλάβει την ευθύνη για τον καθαρισμό των συντριμμιών από τις εγκαταλελειμμένες αμερικανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην περιοχή. Η ίδια η Γροιλανδία δεν είχε συναινέσει ποτέ να τις “φιλοξενήσει”. Γροιλανδία και Κοπεγχάγη υπέγραψαν συμφωνία το 2017 για τον καθαρισμό από πυρηνικά υπολείμματα αμερικανικών βάσεων, αλλά το Camp Century δεν συμπεριλήφθηκε στη συμφωνία. Υπάρχουν πολλά μέρη όπου οι Αμερικανοί έχουν αφήσει τόνους “πυρηνικών χωματερών”, όπως δήλωσε στο POLITICO ο Pipaluk Lynge, βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος της Γροιλανδίας και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής εξωτερικής πολιτικής.
Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει “καμία προσπάθεια” καθαρισμού των ραδιενεργών και τοξικών αποβλήτων του Camp Century, δήλωσε ο William Colgan, καθηγητής παγετολογίας και κλίματος στο Geological Survey of Denmark, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης του 2016.
